ارزیابی تأثیر کمبود آب بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه دارویی زوفا

کمبود آب، عامل اصلی محدودکننده رشد و عملکرد گیاهان در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود. زوفا (hyssopus officinalis l.) از مهم ترین گیاهان دارویی خانواده نعناعیان است که مصارف دارویی متعددی دارد. به منظور بررسی تأثیر کمبود آب بر صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک گیاه دارویی زوفا، آزمایشی در سال 1391 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی شیروان در قالب طرح کاملا تصادفی با چهار تکرار اجرا شد. سطوح مختلف کمبود آب شامل شرایط 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 75 درصد ظرفیت زراعی (تنش ملایم)، 50 درصد ظرفیت زراعی (تنش متوسط) و 25 درصد ظرفیت زراعی (تنش شدید) بود. نتایج نشان داد که تشدید کمبود آب (سطح تنش متوسط و شدید) سبب کاهش ارتفاع بوته، وزن برگ، وزن ساقه و اندام هوایی، وزن و حجم ریشه شد. با این وجود نسبت وزن خشک ریشه به اندام هوایی با افزایش سطوح کمبود آب افزایش پیدا کرد. با اعمال کمبود آب، افزایش در میزان نشت الکترولیت ها و کاهش در محتوی آب نسبی برگ مشاهده گردید.تنش ملایم کمبود آب با افزایش در غلظت کلروفیل a، b و کل همراه شد ولی تشدید کمبود آب غلظت این رنگیزه ها را در مقایسه با شاهد کاهش داد. مکانیزم های تحمل به خشکی شامل افزایش قندهای محلول، افزایش غلظت کاروتنوئیدها و آنتوسیانین ها با افزایش کمبود آب در گیاهان تحت تنش مشاهده گردید. به طور کلی نتایج آزمایش بیانگر تحمل نسبی زوفا در مواجهه با تنش ملایم کمبود آب بود.